   |
| Παρεκκλήσιο Αγίου Δημητρίου Λουμπαρδιάρη |
Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του Λουμπαδιάρη είναι από τους αρχαιότερους ναούς των Αθηνών (μέσα 9ου αιώνα μ.Χ.) και συνάμα αποτελεί σπουδαίο ιστορικό και εκκλησιαστικό μνημείο της χώρας. Κατά τη δεκαετία του 1950 το ναϊδριο ανακαινίσθηκε και εξωραϊστηκε από τον παγκοσμίου φήμης Αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη.
Βρίσκεται κοντά στην Πνύκα και στο μνημείο του Φιλοπάππου, προς τον αυχένα του λόφου των Νυμφών (Αστεροσκοπείου), επί των οδών Διονυσίου Αρεοπαγίτου και Αποστόλου Παύλου (Λεπτομερής οδηγίες πρόσβασης στο τέλος της σελίδας).
Η ονομασία Λουμπαρδιάρης έχει και αυτή την δική της Ιστορία: Ο Δημ. Γ. Καμπούρογλου («Το Ελληνικό Διήγημα») διασώζει το αξιοσημείωτο γεγονός που συνέβη κατά τον εορτασμό της μνήμης του Αγίου (26-10-1958). Τότε ο χριστιανομάχος αγάς των Αθηνών Γιουσούφ σχεδίασε από τα Προπύλαια - όπου και η κατοικία του - να ανατινάξει με λουμπάρδα (= μεγάλο κανόνι) την εκκλησία, μαζί με όλο το εκκλησίασμα που είχε συρρεύσει στην πανήγυρη. Ελάχιστα λεπτά όμως πριν από το εγχείρημα, δια της μεσιτείας του Αγίου ενέσκηψε ξαφνική καταιγίδα και ένας κεραυνός έπεσε στην πυριτιδαποθήκη και στο πυροβολείο των Προπυλαίων και τα ανατίναξε, με αποτέλεσμα να βρουν τον θάνατο ο αγάς, η οικογένειά του και οι πυροβολητές και να σωθούν με αυτόν τον τρόπο οι Ρωμιοι που θαρρετά τιμούσαν τον Αγιο Δημήτριο. Έκτοτε η εκκλησία ονομάστηκε Λουμπαρδιάρης.
Αρχιτεκτονική. Πρόκειται για θολωτή μονόκλιτη βασιλική των χρόνων της Τουρκοκρατίας (κατ’ άλλους του 9ου αι.), που στους μακρούς (βόρειο και νότιο) τοίχους έχει δύο τυφλά τόξα και άλλα δύο εγκάρσια ενισχυτικά (ένα στο Ι. Βήμα και ένα στην έξοδο), τα οποία συγκρατούν την κυλινδρική στέγη, που είναι πλακοσκέπαστη. Μεταγενέστερα έγινε επέκτασή της στα δυτικά. Το 1955 έγινε αναστήλωση και συντήρηση του ναού από τον αρχιτέκτονα Πικιώνη, ο οποίος κόσμησε τους εξωτερικούς τοίχους της εκκλησίας με σχέδια γεωμετρικά, κατασκευασμένα από κεραμικά και κομμάτια μάρμαρο. Τότε, αφού αφαιρέθηκαν επιχρίσματα με νεότερες τοιχογραφίες, απεκαλύφθησαν άλλες παλαιότερες μεταβυζαντινές (1735), οι οποίες όμως είναι φθαρμένες ή φέρουν βανδαλισμούς (εξορύξεις οφθαλμών αγίων). Στα 1987-1992 έγινε καθαρισμός και συντήρησή τους με διαλύματα ειδικών υγρών. Στο χτιστό τέμπλο απεκαλύφθη γραμμένο με βυζαντινά γράμματα το κοντάκιο των εγκαινίων «ΟΥΡΑΝΟΣ ΠΟΛΥΦΩΤΟΣ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΝΕΔΕΙΧΘΗ ΑΠΑΝΤΑΣ ΦΩΤΑΓΩΓΟΥΣΑ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ, ΕΝ Ω ΕΣΤΩΤΕΣ ΚΡΑΥΓΑΖΟΜΕΝ: ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝ ΣΤΕΡΕΩΣΟΝ, ΚΥΡΙΕ».
Η Αγία Τράπεζα στηρίζεται επάνω σε αρχαίο κιονίσκο, ενώ δυο άλλοι αρχαίοι κιονίσκοι υπάρχου στο προαύλιο της κύριας εισόδου: Στον ένα αναγράφεται: ΒΕΡΕΝΙΚΗ-ΙΣΙΔΩΡΟΥ-ΜΗΛΙΣΙΑ-ΜΑΙΝΑΝΔΡΟΥ-ΑΙΘΑΛΙΔΟΥ-ΓΥΝΗ, και στον άλλο: ΠΑ{..}ΑΣ-ΔΗΜΑΡΧΟΥ-ΠΑΛΛΗΝΕΩΣ ΓΥΝΗ.
Το έργο που πραγματοποίησε ο Δημήτρης Πικιώνης στην Ακρόπολη ήταν ένα από τα σημαντικότερα και αποκαλυπτικότερα των αντιλήψεών του. Βήμα το βήμα ο Δημήτρης Πικιώνης είχε διαμορφώσει την αντίληψη ότι η γήινη καταγωγή του ανθρώπου είναι εξίσου αληθινή σε κάθε παράδοση (ασιατική, λατινοαμερικανική ή ελληνική). Συνεπώς η γη κουβαλά μέσα της μνήμες και δεν μπορεί να είναι ένα «ουδέτερο» έδαφος πάνω στο οποίο οικοδομείται μια πόλη. Σε ότι αφορά την διαμόρφωση του χώρου γύρω από την Ακρόπολη που είναι δύο σπειροειδείς διαδρομές εκ των οποίων η μία προσπελάζει τον αρχαιολογικό χώρο του ιερού της Αθηνάς και η άλλη στον λόφο του Φιλοπάππου απομακρύνεται από τον ιερό βράχο για να καταλήξει συστρεφόμενη σε ένα πλάτωμα, το Άνδηρο, από όπου ο περιπατητής θεάται τον βράχο της Ακρόπολης. Στη δεύτερη αυτή διαδρομή παρεμβάλλεται και μια αυλή γύρω από την οποία βρίσκεται το ανακατασκευασμένο εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου του Λουμπαρδιάρη. Στις διαδρομές αυτές λοιπόν, ο Πικιώνης διαμόρφωσε τον χώρο χρησιμοποιώντας θραύσματα πέτρας. Γιατί; Γιατί το ίδιο το θέμα βρισκόταν εκεί στα χώματα και τις πέτρες του περιβάλλοντος χώρου, στα ίδια τα θραύσματα της ιστορίας γύρω από τον ιερό βράχο. Συνεπώς στον χώρο αυτό, το θέμα δεν μπορούσε να εισαχθεί, έπρεπε να αναδειχθεί από τα ίδια του τα υλικά. Το ίδιο το ιστορικό τοπίο, "έδειχνε" τον τρόπο της αρχιτεκτονικής διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του.
Πρόσβαση:
Για να φτάσετε:
* Με λεωφορείο:
Γραμμές 24, 40, 57, 103, 106, 108, 111, 126, 134, 135, 136, 137, 155, 206, 208, 227, 230, 237, 790, 856, Α2, Α3, Α4, Β2, Β3, Β4, Ε2, Ε22 (Στάση Αποβίβασης: Μακρυγιάννη)
* Με τρόλεϊ:
Γραμμές 1, 5, 15 (Στάση Αποβίβασης: Μακρυγιάννη)
* Με μετρό:
Γραμμή 2 (Αγ. Αντώνιος-Αγ. Δημήτριος), Σταθμός Αποβίβασης: Ακρόπολη. Ο Ναός βρίσκεται 12’ με τα πόδια σε μια όμορφη πλακόστρωτη διαδρομή στη σκια της Ακρόπολης.
* Με λεωφορείο:
Γραμμές 24, 40, 57, 103, 106, 108, 111, 126, 134, 135, 136, 137, 155, 206, 208, 227, 230, 237, 790, 856, Α2, Α3, Α4, Β2, Β3, Β4, Ε2, Ε22 (Στάση Αποβίβασης: Μακρυγιάννη)
* Με τρόλεϊ:
Γραμμές 1, 5, 15 (Στάση Αποβίβασης: Μακρυγιάννη)
* Με μετρό:
Γραμμή 2 (Αγ. Αντώνιος-Αγ. Δημήτριος), Σταθμός Αποβίβασης: Ακρόπολη. Ο Ναός βρίσκεται 12’ με τα πόδια σε μια όμορφη πλακόστρωτη διαδρομή στη σκια της Ακρόπολης.
* Με αυτοκίνητο:
Είναι προτιμότερο να αποφεύγει κανείς τη χρήση αυτοκινήτου στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Η Εκκλησία δε διαθέτει δημόσιο χώρο στάθμευσης. Περιορισμένες θέσεις στάθμευσης υπάρχουν στο κοντινό πάρκινγκ της Ακρόπολης (δίπλα στον «Διόνυσο») και στους παρακάτω κοντινούς δρόμους: Χατζηχρήστου, Δημητρακοπούλου, Βεΐκου, Μητσαίων, Παρθενώνος, Καρυάτιδων, ενώ ιδιωτικοί χώροι στάθμευσης (parking) υπάρχουν στις Οδούς Ρομπέρτου Γκάλη και Φαλήρου.
Προβολή Ι.Ν. Αγ. Δημητρίου Λουμπαρδιάρη σε χάρτη μεγαλύτερου μεγέθους
